‘’Wat doe ik?’’ Het is een vraag die maar al te vaak door mijn hoofd schiet met een straffende en afkeurende toon. Zo’n vraag waar eigenlijk nooit een goed antwoord op is maar als enige functie heeft om de ontvanger te laten voelen dat die het niet goed doet. Het zegt eigenlijk: ‘’Je hebt dit allemaal tot jouw beschikking. Je kan zoveel. Diploma’s hangen aan de muur en jouw eigen verwachtingen hangen als een zwaard van Damocles boven jouw hoofd en dit is wat je doet? Meen je? Dit!?’’

Al snel voelde ik me kut. Ik had zoveel andere dingen kunnen doen. Bouwen aan mijn succes, maar wat dat succes precies is bleef onduidelijk, maar er moest aan gebouwd worden. Stappen moesten gemaakt worden. Vooruitgang. Ontwikkeling. Ontplooiing. Iets in de trant van de beste versie van mijzelf worden. Elke druppel van potentie uit me halen zodat ik een vol leven kan leiden.

En daar is het.

Dat laatste. Een vol leven leiden. Een heerlijk abstract iets dat ik mijzelf wel als vaker voor mijn ogen houdt als een veelbelovende beloning waarvan ik de zoete sappen aan het einde van de rit kan proeven. Een vol leven. Zingeving. Een reden. Het is gevaarlijk om op zulke abstracte ideeën de bloeddorstige ‘’waarom’’ erop los te laten. Je kan snel in een gevaarlijke gedachte spiraal vallen van de zinloosheid en de toevalligheid. Daar wil ik in deze tekst van weg sturen, maar ik wil wel stil blijven staan bij zingeving.

Het is iets wat we allemaal hebben. De een meer bewust dan de ander, maar we hebben het allemaal. Een reden waarom we elke dag uit bed stappen, een idee waarom de pittige dagen toch net iets langer uit te houden zijn dan zonder maar tegelijkertijd herinnert het ons ook aan de tikkende klok van ons bestaan. Het herinnert ons aan onze sterfelijkheid. Het feit dat er een einde is en dat deze sneller op ons af lijkt te komen dan dat we zouden willen.

Ik ga eerlijk zijn. Ik heb geen concreet antwoord op hoe je zingeving voor jouzelf moet creëren. De maatschappij pompt ons in onze jeugd vol met definities van een vol leven hebben. Raamwerken gevuld met maatschappelijke verwachtingen die als belofte hebben dat, als we ons binnen de kaders houden en niet te ver van het normaal afstruinen, we wellicht dat volle leven kunnen proeven.  Laat me mij direct met de deur in huis vallen, maar daar geloof ik niet in.  Ik geloof niet dat er een universeel antwoord op is. Een succes formule, die wordt verkocht met het idee dat je aan het einde van de rit alles kan hebben wat jouw hart begeert.

Hierom weerhoud ik me in deze tekst van concrete acties. Het is eenmaal zo dat wat voor mij werkt, voor jou wellicht niet werkt. Dit is geen handleiding maar een herinnering, een pleidooi en hopelijk ook een motivatie om die zoektocht aan te gaan.

Waarschijnlijk net zoals jij, worstel ik er wel mee. Inmiddels ben ik op de leeftijd gekomen dat ik steeds verder in een systeem raak vastgeketend en de dromen die ik als adolescent had, verder lijken weg te drijven. Het schrijven. Het vrije. Het ideologische. Ik spendeer een overgroot deel van mijn tijd inmiddels op een plek die geen passie vormt. De plek waar de TL-balken flikkeren, veel te grote overhemden worden gedragen en professionele taal de ziel uit alles haalt. Het betaalt de rekeningen. Het zorgt ervoor dat ik deze website in de lucht kan houden. Maar elke dag als mijn computer aangeeft dat er een minuut verstreken is voelt het als een verspilde minuut die ik nooit meer terugkrijg. In de spiegel begint de leeftijd langzaam zijn sporen achter te laten. Het kan dan ook niet anders dan op zulke momenten die vraag te stellen ‘’Wat doe ik?’’.

Ook daar had ik geen antwoord op. Althans, niet direct. Ik probeerde te overleven. Mijn wallen verraden dat. Mijn bankrekening ook. In die vermoeide en enigszins afstandelijke ogen zat wel het antwoord op die verdomde vraag. Wat deed ik? Het antwoord was niets. Ik deed niets. En daarmee bedoel ik niet dat ik elke dag op de bank zat en met volle boeddhistische concentratie in mediatieve staat naar de muur zat te staren terwijl op de achtergrond de klok maar alsmaar doortikte en de wereld aan mij voorbij vloog. Maar ik deed niets aan het creëren van mijn eigen zingeving. Voor een lange tijd voelde het alsof ik zat vastgeketend aan allerlei systemen, verledens en ritmes dat ik vergeten was dat ik zelf ook een stem in mijn hoofd was. Mijn boot liet ik met de stroming mee gaan, op koers naar grijze wolken, gapende bomen en een verveelde wind. Het land van het passieloze bestaan en fictieve verwachtingen van hoe het leven geleefd zou moeten worden. De mijne was niet de enige, het was een leger van vaartuigen die op automatische piloot naar de grijze landen gingen.

Soms vergeten we dat wij de kapitein zijn van ons eigen bestaan. Dat stormen niet ontweken moeten worden maar regelrecht en wellicht enigszins roekeloos ingevaren moet worden met een passie en energie die je enkel maar kan voelen op momenten van pure authenticiteit. Geloof me. De vraag zal nog vaker door jouw hoofd spoken; ‘’Wat doe ik?’’. Op de momenten dat alles even tegen lijkt te zitten. Als je ziet dat jouw ex verder is gegaan, maar jij nog niet. Als jouw vrienden een groot succes vieren en concludeert na een sessie van genadeloze zelfreflectie dat jij bij lange na nog niet zo ver bent als jouw vrienden. Maar je lacht. Geeft een oprechte felicitatie maar aan het einde van de woorden blijft de bittere smaak van enige zelfhaat zitten. Wellicht komt de stem terug als je weer eens in de Albert Heijn staat en jouw reflectie ziet in de vrieskast deur in jouw besmeurde hoodie en magere verschijning terwijl je nogmaals een diepvries pizza koopt en een pot pindakaas in jouw mandje hebt zitten waarvan je dondersgoed weet dat je deze als een barbaar soldaat gaat maken door hem uit te lepelen met jouw ongewassen vingers. 

Het is een gift en vloek om bewustzijn te hebben. We zijn slim genoeg om te realiseren dat onze tijd er op een dag op zit. Dat onze cellen ooit zullen terugkeren naar de wateren waar ze ooit vandaan zijn gekomen, maar de andere zijde is dat we zijn opgezadeld met de last van deze kennis en het gebrek aan een concreet antwoord. Een permanente leegte die we nooit zullen kunnen opvullen terwijl we daar wel zo hopeloos naar snakken. Oorlogen zijn gevoerd in de hoop dat aan het einde van de stroom van bloed maar een hint naar het antwoord verhult kan zitten.

Misschien liet ik me daarom maar zo makkelijk met de stroming meenemen. Ik hoefde er niet aan te denken en als mijn leven in een teleurstelling zou uitpakken dan kon ik altijd nog wijzen naar de stroming. Het was niet mijn keuze. Ik werd enkel maar meegenomen. Het was het systeem. De verwachtingen. De staat van de wereld. Op deze wijze kon ik de werkelijke boosdoener verbergen achter tabaksrookwolken, sarcasme, cynisme en een ijzersterke grijns. Het was makkelijker om de schuld te weerleggen dan mijzelf wederom weer diep in de vermoeide ogen aan te kijken en de werkelijk schuldenaar voor het eerst te zien.

Maar zodra het moment daar was. Was ik niet boos. Niet hard. Ik wilde vergevingsgezind zijn, broederlijk zijn.

Er zat geen waarde in stampen en stormen in dat al wat geweest was. Dit was het moment om een knik te geven. Te accepteren dat het eenmaal zo was en mijn handen op het roer te leggen en sinds een lange tijd de koers van mijn eigen bestaan te bepalen.

Het is te makkelijk om de verantwoordelijkheid over jouw eigen zingeving weg te schuiven. De schuld aan het externe te geven, de wereld, jouw ouders, jouw opvoeding, de trauma’s die de wereld jou heeft toegebracht.  Begrijp mij niet verkeerd. Deze zaken spelen absoluut een rol, maar dat wil niet zeggen dat je geen enkele verantwoordelijkheid meer hoeft te nemen over jouw eigen koers.

Ook al is jouw boot beschadigd. Stroomt het water er wild in en zie je af en toe de diepte van de oceaan naar jou toe komen, dan moet je niet vergeten om de koers te behouden. Jouw koers. En het is oké om een pauze te nemen. Om eventjes aan te meren en reparaties te verrichten. Zolang deze maar op de koers liggen die jij wilt. Die jouw vervulling geeft. Die jou in de spiegel laat kijken zodat je de vraag weer kan horen maar ditmaal een zelfverzekerde knik kan geven en kan zeggen: ‘’Ik ben onderweg.’’ Soms is onderweg zijn namelijk al voldoende.

Kortom, neem verantwoordelijkheid. Wees de kapitein. Vaar. Ervaar. En volg de reis naar jouw zingeving. Ga door de storm. Bezwijk. Overleef. Zolang je maar vaart richting jouw koers. Met de stroming mee. Als je dat wil. Tegen de stroming in. Als het moet. Maar vaar. Ga. En vaar.

——————————————————————————————————————————————————————————————

Ontvang elk verhaal elke week via What’s App met een losstaande tekst. Gebruik deze link om je aan te melden.

Je vindt mij voortaan ook op TikTok. Met spraak, muziek, beeld en woorden. Ga voor de dopamine.

Wil je in de tussentijd meer lezen? Check dan Kyra’s Adventures, een van de essays die ik onlangs heb gepubliceerd of lees het eerste deel van La speranza è l’ultima a morire. Liever geen verhaal, check dan het archief Losse Woorden of luister de playlist die speciaal voor Bob’s Adventures is opgesteld. 

Foto door: Hannah Sommer